Lương y Nông Văn Nước – Người "giữ mạch sống" cho y học cổ truyền trong kỷ nguyên hiện đại

Giữa nhịp sống hiện đại hóa và công nghệ hóa đang cuốn trôi nhiều giá trị truyền thống, vẫn có những con người bền bỉ giữ gìn những tinh hoa cổ xưa, như ngọn lửa âm ỉ cháy giữa đại ngàn. Trong số đó, cái tên Lương y Nông Văn Nước – người thầy thuốc dân tộc Tày tại Bắc Kạn – không chỉ là một điểm tựa cho hàng ngàn bệnh nhân mãn tính, mà còn là biểu tượng cho sự hòa quyện giữa tri thức dân gian và tư duy hiện đại, đầy nhân bản và sâu sắc.

Khi nghề thuốc là mạch máu trong huyết quản

Sinh ra và lớn lên giữa núi rừng Đông Bắc, nơi từng bụi cây, tảng đá đều mang dáng hình của những bài thuốc cổ, Lương y Nông Văn Nước như được “gửi gắm” từ thuở thiếu thời để kế thừa một di sản y học quý giá. Cha ông – một thầy lang nổi tiếng khắp vùng Bắc Kạn – là người đã gieo những hạt giống đầu tiên trong ông về y đức và nghệ thuật chữa bệnh bằng cây rừng.

Thế nhưng, lối rẽ ban đầu của ông không dẫn thẳng vào nghề thuốc. Tốt nghiệp ngành thống kê, ông từng có nhiều năm làm việc trong cơ quan nhà nước. Nhưng dù rời xa rừng thuốc, ông chưa bao giờ ngừng quan sát, học hỏi và ghi chép những kinh nghiệm chữa bệnh từ người già, người bản địa. Khi về hưu, ông không chọn nghỉ ngơi, mà âm thầm quay về với núi, với rừng, với nghiệp tổ truyền. Đó là một sự trở về có tính tiên định.

Chữa bệnh bằng cả tâm và trí

Điều khiến người ta quý mến Lương y Nông Văn Nước không chỉ là hiệu quả của bài thuốc, mà còn là thái độ chữa bệnh bằng tâm, bằng tình. Trong căn nhà nhỏ tại thị trấn Bằng Lũng, ông vẫn lặng lẽ bốc từng thang thuốc, cặm cụi trả lời từng cuộc gọi, lắng nghe bệnh nhân từ khắp nơi gọi đến.

“Có người nghèo đến mức không đủ tiền gửi thuốc, tôi vẫn gửi trước. Có người sau vài tháng khỏi bệnh mới nhờ người thân chuyển chút quà quê. Tôi không tính thiệt hơn. Người bệnh khỏe là tôi vui,” – ông nói, bằng giọng nói mộc mạc mà chân thành.

Cái cách ông chữa bệnh, là chữa cả thể chất lẫn tinh thần. Không ít bệnh nhân từng suy sụp vì điều trị Tây y không hiệu quả, tìm đến ông như chỗ dựa cuối cùng – và họ nhận được không chỉ là bài thuốc, mà còn là sự động viên, là niềm tin để họ đứng lên một lần nữa.

Từ cây rừng đến bài thuốc mang tính khoa học

Điểm đặc biệt của Lương y Nông Văn Nước là ông chữa bệnh bằng nền tảng bài thuốc cổ truyền nhưng tiếp cận theo hướng hiện đại: phân loại bệnh lý theo nhóm triệu chứng, nghiên cứu cơ chế tác dụng của từng dược liệu, xây dựng phác đồ rõ ràng theo từng giai đoạn.

Các loại dược liệu ông sử dụng – như hoàng kỳ, nghệ vàng, đinh lăng, xấu hổ, rễ cỏ tranh, mật ong rừng… – đều được thu hái từ những vùng rừng sâu, nơi ít bị tác động bởi hóa chất. Mỗi loại thuốc được bào chế bằng phương pháp cổ truyền, giữ lại tối đa hoạt chất tự nhiên, không tẩm sấy công nghiệp. Ông thường tự mình lặn lội lên rừng tìm dược liệu, có lúc đi bộ cả ngày để tìm cho được rễ cây cần thiết, bất chấp thời tiết khắc nghiệt hay hiểm trở.

Hiệu quả điều trị của các bài thuốc do ông nghiên cứu và phát triển đã giúp hàng ngàn bệnh nhân thoát khỏi tình trạng mãn tính kéo dài như: viêm loét dạ dày – đại tràng, trĩ nội – trĩ ngoại, thoái hóa cột sống, viêm đa khớp, rối loạn tiền đình, mất ngủ kéo dài, viêm thần kinh tọa…

Đặc biệt, ông thường dùng bài thuốc dưới dạng bột thô nghiền hoặc sắc sẵn – dễ bảo quản, dễ dùng, tiện lợi cho bệnh nhân ở xa. Mỗi thang thuốc được điều chỉnh liều lượng tùy theo cơ địa, thể trạng, tiến triển bệnh lý của từng người.

Giá trị của sự bền bỉ và kế thừa

Giữa dòng chảy gấp gáp của cuộc sống số hóa, Lương y Nông Văn Nước như một dòng nước ngầm – lặng lẽ mà bền bỉ. Ông không tham gia mạng xã hội, không livestream, không quảng cáo. Tất cả những gì ông làm, là giữ chữ “tâm” của người thầy thuốc và chữ “tín” của người truyền nghề.

Đáng quý hơn cả, ông đang từng bước truyền lại kiến thức, kinh nghiệm và bài thuốc cho thế hệ kế cận, để không một di sản nào bị mai một. Con cháu trong gia đình, và một vài học trò tâm huyết, đã bắt đầu được ông dạy lại cách nhận biết dược liệu, bào chế, và cách ứng xử với người bệnh.

“Không chỉ cần giỏi nghề, mà còn phải sống tử tế thì mới có thể làm thầy thuốc lâu dài. Cây thuốc quý không mọc ở nơi đất bạc màu, người làm nghề thuốc cũng vậy, cần gốc rễ đạo đức,” ông chia sẻ.

Một tấm gương cho y học cổ truyền thời hội nhập

Trong bối cảnh y học cổ truyền đang đứng trước những thách thức về chuẩn hóa, minh bạch và hội nhập, hình ảnh Lương y Nông Văn Nước trở thành một hình mẫu đáng suy ngẫm. Đó là hình mẫu của người biết giữ gìn tinh hoa cũ, nhưng không bảo thủ. Ông không chạy theo xu thế thị trường, nhưng hiểu rõ nhu cầu người bệnh. Ông không biến y học cổ truyền thành sản phẩm thương mại hóa rẻ tiền, mà luôn đặt chất lượng và đạo đức lên hàng đầu.

Nhiều chuyên gia nhận định, chính những người thầy thuốc âm thầm như ông đang giúp định hình lại giá trị thật của Đông y Việt Nam – không phải là những viên thuốc bán đại trà, mà là sự kết tinh của trí tuệ, lòng từ tâm và một quá trình thực hành có chọn lọc, có trách nhiệm.