Đam mê với điệu hát Then, cây đàn tính, Nghệ nhân Ưu tú (NNƯT) Đinh Văn Thức ở xã Vũ Minh (Nguyên Bình) đã dành tâm huyết, thời gian để truyền dạy miễn phí cho nhiều học trò yêu thích loại hình nghệ thuật truyền thống này. Bằng việc làm ý nghĩa đó, NNƯT Đinh Văn Thức đóng góp vào việc giữ gìn, phát huy giá trị của dân ca dân tộc độc đáo tại chính quê hương của mình.
 |
| Nghệ nhân Ưu tú Đinh Văn Thức truyền dạy hát Then, đàn tính cho các hội viên Câu lạc bộ hát Then – đàn tính và hát dân ca Minh Thanh, xã Vũ Minh (Nguyên Bình). |
Vốn là người “ngoại đạo” với nghệ thuật, bởi anh Thức công tác trong ngành y tế ở cơ sở, nhưng từ khi biết đến hát Then, đàn tính, anh Thức say mê và chịu khó học hỏi, cộng với năng khiếu của bản thân, anh sớm nắm bắt được kỹ thuật chơi đàn, hát Then. Cách điều khiển ngón tay đánh đàn điêu luyện của anh Thức và giọng hát ấm áp, trầm bổng, khoan thai mỗi khi cất lên khiến ai nghe cũng cảm thấy lưu luyến, không muốn rời đi.
Và cứ như một dòng chảy tự nhiên, theo thời gian tiếng hát của cán bộ y tế Đinh Văn Thức vang xa, anh bắt đầu tham gia biểu diễn, biên soạn nội dung chương trình văn nghệ và dần trở thành cộng tác viên tích cực tham gia các chương trình văn nghệ, các hội thi, hội diễn ở địa phương.
Xã Vũ Minh (Nguyên Bình) có trên 60% dân số là người dân tộc Tày, Nùng. Từ bao đời nay, các làn điệu then, sli, lượn… giữ vai trò hết sức quan trọng, không thể thiếu trong đời sống tinh thần của đồng bào nơi đây. NNƯT Đinh Văn Thức là người đứng ra thành lập Câu lạc bộ (CLB) hát Then – đàn tính và hát dân ca Minh Thanh để thu hút nhiều người tham gia, lưu giữ, truyền lại những nét đẹp văn hóa của người Tày, Nùng cho thế hệ sau.
Câu lạc bộ do NNƯT Đinh Văn Thức vận động thành lập đến nay đã được 10 năm. Từ một vài thành viên ban đầu, CLB hiện có hơn 40 hội viên đủ độ tuổi sinh hoạt thường xuyên. Ngoài ra, có hàng trăm người đủ mọi lứa tuổi được anh Thức truyền dạy theo hình thức truyền khẩu. Nhìn cách anh nhẹ nhàng, kiên nhẫn, tận tình dạy từng câu hát, ôn lại từng làn điệu, cách lấy giọng, cách đối đáp cho các em nhỏ trong CLB, cảm nhận được tình yêu của anh đối với nét văn hóa đậm đà bản sắc này.
NNƯT Đinh Văn Thức chia sẻ: Truyền dạy và lan tỏa được tình yêu dân ca dân tộc đến với tất cả mọi người, đặc biệt là các em nhỏ, tôi cho rằng đó chính là trọng trách của người nghệ nhân trao truyền những giá trị văn hóa tốt đẹp của dân tộc đến thế hệ tương lai của cộng đồng dân tộc mình để cùng gìn giữ văn hóa không bị mai một.
Cùng với sưu tầm, biên soạn, tìm hiểu, anh còn sáng tác, đặt lời hàng chục bài Then. Bằng những từ ngữ bình dị, giản đơn, NNƯT Đinh Văn Thức gửi gắm tình yêu, lòng biết ơn Đảng, ơn Bác Hồ, quê hương vào làn điệu Then Tày, truyền cảm hứng, tình yêu quê hương, đất nước cho thế hệ trẻ. Sau thời gian làm việc tại cơ quan, anh lại mải miết với niềm đam mê của mình, dành thời gian tìm hiểu, gặp gỡ những nghệ nhân chế tác đàn tính, những người có trình độ hát Then, đàn tính ở các địa phương để trao đổi, học hỏi kinh nghiệm, từ đó chia sẻ, truyền dạy lại cho những người cùng niềm đam mê ở quê nhà.
Những năm qua, anh Thức và các học trò đã đem những tiết mục mang đậm tính dân gian đặc sắc đến với nhiều hội diễn lớn, các hoạt động giao lưu văn hóa, văn nghệ trong và ngoài tỉnh. Trong căn phòng nhỏ tại Trụ sở UBND xã Vũ Minh, nơi các thành viên CLB hát Then Minh Thanh thường xuyên đến để luyện tập có treo không ít giấy khen, chứng nhận thành tích của CLB tại các đợt hội diễn, giao lưu.
Từ sự kết nối, lan tỏa mạnh mẽ của NNƯT Đinh Văn Thức, hát Then, đàn tính và hát dân ca đã đi sâu vào mọi ngóc ngách của vùng đất Vũ Minh, tạo niềm say mê, hứng khởi với những người dân nơi đây. Từ truyền lửa đam mê đến với mọi người, hoạt động truyền dạy của anh Thức góp phần quan trọng phát hiện, bồi dưỡng những hạt nhân văn nghệ nói chung và hát Then, đàn tính của địa phương.
Năm 2019, anh Đinh Văn Thức là một trong những nghệ nhân trẻ tuổi của cả nước được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu NNƯT loại hình nghệ thuật trình diễn dân gian, ghi nhận những cống hiến to lớn, đóng góp quan trọng của anh trong phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể ở địa phương.
Việc truyền dạy của NNƯT Đinh Văn Thức góp phần quan trọng để di sản hát Then được bảo tồn và phát huy sâu rộng trong cộng đồng, từ đó nâng cao hơn nữa trách nhiệm của mỗi người trong việc bảo tồn và gìn giữ nét văn hoá độc đáo này gắn với phát triển kinh tế – xã hội của địa phương.
Có dịp đến với huyện Nguyên Bình, du khách không chỉ thưởng ngoại, khám phá vẻ đẹp của vùng công viên địa chất phong phú, đa dạng mà còn được đắm mình vào không gian Then, tiếng đàn tính lúc trầm, lúc bổng hòa quyện vào giọng hát mượt mà, đi vào lòng người sẽ là trải nghiệm đáng nhớ cho những ai từng đến nơi đây.
